Sługa Boży
o. Roman Kozubek SVD
(1908 - 1940)
W dniu, w którym wywożono księży z Górnej Grupy, dużo ludzi zgromadziło się przy Domu Misyjnym. Tego dnia był silny mróz. Wśród ludzi stał starszy człowiek bez czapki. Gdy o. Roman go zobaczył, rzucił mu swoją czapkę i sam został z gołą głową.
O. Roman Kozubek SVD urodził się 26 lutego 1908 r. we wsi Paniówki w powiecie gliwickim, jako ósme dziecko Piotra i Joanny z domu Badura. Rodzice mieli dwanaścioro dzieci, z których przeżyło tylko czworo: Maria, Roman, Piotr, Anna. Nie posiadali własnego domu ani ziemi; ojciec był górnikiem w kopalni Makoszowy. Rodzice Romana byli prostymi i bogobojnymi ludźmi. Dom wypełniała atmosfera modlitwy. Dwoje spośród czworga dzieci wybrało życie zakonne. Roman wstąpił do Zgromadzenia Słowa Bożego, a jego starsza siostra Maria do Zgromadzenia Misyjnego Służebnic Ducha Świętego. Również siostra matki, Franciszka Badura była zakonnicą i pracowała na misjach w Argentynie.
Roman został ochrzczony w kościele parafialnym pw. św. Mikołaja w Bujakowie 1 marca 1908 r. W latach 1914-1921 uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Kończycach. 14 września 1921 r. wstąpił do Zgromadzenia Słowa Bożego i rozpoczął naukę w Małym Seminarium Duchownym w St. Rupert w Austrii. 4 maja 1930 r. rozpoczął nowicjat, a później dalsze studia teologiczne w St. Gabriel w Austrii. Jego prefekt a zarazem rektor o. Kappenberg tak charakteryzował sylwetkę młodego Romana: „Jest on w całości gorliwym, dążącym wzwyż współbratem o słonecznym usposobieniu; bardzo ofiarny pracownik, odznaczający się zręcznością i zmysłem praktycznym, przyjazny wobec innych i troszczący się o wspólnotę."
5 kwietnia 1936 r. Roman złożył śluby wieczyste, 21 maja 1936 r. przyjął święcenia diakonatu, a 20 sierpnia 1936 r. święcenia kapłańskie. Jego wielkim pragnieniem był wyjazd na misje, w swoim zgłoszeniu wymienił następujące kraje: Nowa Gwinea, Indonezja, Chiny. Decyzja przełożonych była inna. 20 czerwca 1937 r. został przeniesiony do Prowincji Polskiej i otrzymał przeznaczenie do Domu Misyjnego św. Józefa w Górnej Grupie, gdzie pełnił funkcję pierwszego podprefekta w tamtejszym Małym Seminarium Duchownym. Dla młodych był osobą, która kształtowała ich kręgosłup duchowy, krystalizował ich plany życiowe, był z nimi podczas pracy i na rekreacji. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej pomagał w parafii w Baranowiczach, gdzie Zgromadzenie chciało otworzyć swoją placówkę. O. Kozubek razem z o. Joachimczykiem w przyszłości mieli tam podjąć pracę duszpasterską. II wojna światowa pokrzyżowała te plany.
W dniu 28 października o. Roman Kozubek wraz z innymi członkami Zgromadzenia Słowa Bożego przebywającymi w Domu Misyjnym św. Józefa w Górnej Grupie został internowany, a następnie wywieziony do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, a następnie 9 kwietnia przewieziony do Sachsenhausen. W obozie w Stutthofie pokazały się pierwsze oznaki słabnącego zdrowia o. Romana Kozubka. Przyczyniła się do tego ciężka praca: dzień w dzień usuwanie grubych warstw śniegu, kopanie głębokich fundamentów na trzęsawiskach muraw gdańskich, gdy termometr wskazywał minus 39° C. Przeniesienie do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen nastąpiło 9 kwietnia 1940 r. Oprócz władz hitlerowskich obozem rządziło wielu spośród więźniów wrogo nastawionych do religii. O. Kozubek dostał się do bloku 20, gdzie blokowym był niezwykle okrutny Hugo Krey z naszywką kryminalisty. Więzień z innego bloku tak go opisuje: „Lecz stokroć gorszy jest z bloku kapłanów z naprzeciwka, krwawy Hugo. Hugo to potwór w ludzkim ciele".
15 maja o. Kozubek upadł podczas biegów. Spuchnięte nogi odmówiły posłuszeństwa. Blokowy zaczął się nad nim pastwić, kopał go i bił grubym kijem. Współbrat zakonny, o. Dominik Józefa SVD tak opisuje ostatnie godziny jego życia: „Nad ranem ok. godz. 5.00 odezwał się do mnie: »Tak mi dobrze dzisiaj, chyba jeszcze wyzdrowieję i znowu wrócimy do Górnej Grupy, a potem i do mamy«. (...) Tymczasem wybiła godzina pobudki. Mówię o. Kozubkowi: »Zostań spokojni, ja pójdę prędko się umyć i potem przyjdę po ciebie i cię umyję«. I tak biegnę do umywalni. Ale nie liczyłem się z tym, że już inni więźniowie mnie wyprzedzili, i musiałem w ogonku czekać w umywalni. Tymczasem w sali grupa więźniów zbierała sienniki i sztaplowała je pod tylną ścianą, aż do sufitu. Gdy wróciłem o. Kozubek leżał na podłodze u stóp piramidy sienników i już był w agonii. Więc jego poprzednie bystre samopoczucie było przedśmiertnym przebłyskiem umysłu. Uklęknąłem obok niego i mówiłem mu do ucha słowa: »Jezus, Maryjo, Józefie bądźcie przy mnie w ostatniej godzinie, niechaj dusza moja z wami odejdzie w pokoju«. Wzbudzałem akty żalu, wiary, nadziei, miłości, udzieliłem mu absolucji kapłańskiej jeszcze raz, choć często spowiadaliśmy się wzajemnie. Przy drzwiach jednak musiała czuwać czujka więźniów, aby zbrodniarz - dozorca nie przyłapał mnie przy tym obrzędzie kapłańskim, bo to groziło ciężkimi karami, które zwykle kończyły się śmiercią. Już byłem gotowy, gdy straż przy drzwiach krzyknęła. Od razu odskoczyłem na bok i zająłem się inną pozorną pracą zbierania słomek na podłodze. Kapo - zbrodniarz popatrzył na konającego i rozkazał tej samej grupie, która sztaplowała sienniki, zabrać umierającego o. Kozubka i zanieść do umywalni. Tam kazał wszystkim wyjść, sam pozostał i zamknął za sobą drzwi. Niedługo potem wyszedł zbrodniarz spokojnie. O. Kozubek już nie żył. Zbrodniarz udusił własnymi rękoma jeszcze żyjącego. Była godzina mniej więcej 6.30 rano, dnia 16 maja 1940 r., kiedy dusza o. Kozubka stanęła przed Chrystusem twarzą w twarz".
o. Janusz Brzozowski SVD
za: "Misjonarz" - nr 12, grudzień 2007r.
Ur. 26.2.1908 Paniówki, diec. katowicka
W. 14.8.1921 St. Rupert
0. 4.5.1930 St. Gabriel
l.pr 1.5.1932 St. Gabriel
W.pr. 4.5.1936 St. Gabriel
Świec. 20.8.1936 St. Gabriel
+ 16.5.1940 SachsenhausenPo święceniach kapłańskich zgłosił się na misje. Na pierwszym miejscu wymienił Nową Gwineę, potem Indonezję i Szantung. Skierowanie otrzymał jednak w 1937. r, do Polski. W niższym seminarium w Górnej Grupie przyjął urząd podprefekta uczniów misyjnych i 17 lekcji wykładów z religii jęz. niemieckiego i prac ręcznych 30.10.1939 r. został internowany razem z innymi zakonnikami na terenie klasztoru. 5 lutego 1940 r. wywieziono go razem z innymi do Sztutowa, a 9.4.1940 r. do Sachsenhausen. Tutaj leżąc między oknem a drzwiami nabawił się chrypki, z czego miała się wywiązać gruźlica krtani. Osłabiony, zostaje "wykończony" przez blokowego, który skoczył mu na piersi i gardło /Gajdus pisze inaczej/.
Za: NURT SVD. Nr 35. 1985 r. str 363