Województwo Loja położone na południu Ekwadoru, a zwłaszcza północno-wschodnią część województwa Loja i część województwa Zamora Chinchipe, szczególnie brzegi rzeki Nangaritza, zamieszkuje liczna grupa etniczna zwana Saraguros.

Rodzina

Przeciętna rodzina saraguro składa się z czterech lub sześciu członków. Zawierają związki małżeńskie nawet pomiędzy kuzynami pierwszego stopnia.

Saraguros uwazają, że dzieci o płci męskiej nie dziedziczą żadnych podobieństw fizycznych po swej matce, ani z jej pokolenia; dziewczynki również nie dziedziczą żadnego podobieństwa fizycznego po swym ojcu. Mówiąc młodzieńcowi, że ma oczy lub nos podobne do swej babci matczynnej, byłoby wielkim głupstwem. Albo, że ma oczy czy nos podobne do swego dziatka matczynego, mógłby to odczytać jako zniewagę. Matka czuje się źle, jeśli nikt nie zauwarzy podobieństwa pomiędzy nią a jejsynem.

Podział pracy na gospodarstwie, jeśli chodzi o płeć jest bardzo fleksible.

Spadek rodzinny jest podzielony na równe części, (jeśli chodzi o urodzajność i wielkość gruntu rolnego, bez różnicy na płeć i wiek), pomiędzy wszystkie dzieci, czy pomiędzy wszystkich którzy w linii prostej są zaliczani do rodziny i spadkobierców.

Spadkobiercy mogą spieniężyć lub pertraktować pomiędzy sobą swój majątek. Na przyklad jeśli pomiędzy dwoma spadkobiercami, którzy graniczą ze sobą polami, i aby ich grunty stanowiły pewną całość, wówczas mogą dojść do porozumienia o ich zamianie lub przesunięciu miedzy.

Jedynym wyjątkiem w podziale majątku jest to, że najmłodszy z rodziny, może to być chłopiec lub dziewczynka, mają prawo do odziedziczenia domu po swoich rodzicach. Jednakże muszą płacić pozostałym spadkobiercom odpowiednią część tego spadku. Zdarza się, że rodzice jeszcze przed śmiercią podzielą część spadku pomiędzy swoje dzieci.

Po zawarciu małżeństwa, jeśli któryś ze współmałżonków otrzyma spadek w postaci ziemi, owe pole nie zostaje włączona jako posiadłość tego związku, tylko pozostaje własnością exkluzywną tego co ją otrzymał. Tak więc, w przypadku śmierci jednego z małżonków, wdowiec czy wdowa nie mają prawa do odziedziczenia ziemi po zmarłym. Jedynymi spadkobiercami są dzieci lub inni potomkowie zmarłego, którzy mają prawo reklamować prawo do odziedziczenia spadku.

Tylko ziemia, której zakup został zrealizowany po zawarciu małżeństwa może być uważana jako własność współmałżonków. Kiedy jedno z nich umrze, ten co zostaje, ma całkowite prawo do tej posiadłości.

Przez ciągły podział ziemi powodowany przez spadek rodzinny, zauważa się pewne niekorzyści; pomniejszenie majątku rodzinnego, niewydajność pracy na polu, mnożenie się miedzy, która służy jako granica pomiędzy polami, powstawanie ciągle nowych dróg dojazdowych na pole, a co zarazem powoduje utratę ziemi użytecznej nadającą się pod uprawę.

Pomimo tego, w tym wszystkim zauważa się również pewne korzyści: obsadzenie zagonów żywopłotami, drzewami czy innymi zasiewami pozwala zabezpieczyć ziemię przed jej wyjałowieniem jakie powodują opady deszczy czy silne porwiste wiatry, które unoszą ziemię. Również zmniejsza możliwość utraty plonów ze wzgledu na panujące w tej strefie plagi.

Nie istnieje żadne ograniczenie w sprzedaży czy kupnie ziemi. Saraguros sprzedają ziemię nawet metysom czy ludności białej. Wielokrotnie uzywają tych ostatnich jako pośredników w tranzakcjach. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak solidarności etnicznej, względnie zazdrość aby ktoś z tej samej grupy etnicznej nie wszedł w posiadanie tego pola co on musi sprzedać. Inną racją aby nie handlować pomiędzy członkami wspólnoty jest to aby nie wikłać się w skomplikowane tranzakcje, które dopuszczają aby kupujący mógł spłacić część należnej sumy pieniędzy w postaci wykonywania pracy.

Ludność biała w tym wypadku jest uważana i wykorzystywana jako coś “nieosobowego”, jako osoby które są nazewnątrz organizacji społeczno-etnicznej.

Podział pracy

Wśród saraguros, niewiele jest prac, które należą do obowiązków wyłącznie wykonywanych przez mężczyznę czy kobietę. W wypadku potrzeby zarówno mężczyzna jak i kobieta mogą je wykonywać – oczywiście, tylko w wypadku gdy jedno z członków jest nieobecne w tym momencie w mieszkaniu.

Jedynym wstydem jest to, gdy ktoś nie umie wykonywać swojej pracy, która jest jego obowiązkiem ze względu na płeć. Wyrażenie “chłopicha” (w jezyku quichua carishina), używa się aby obrazić kobietę, nie za to, że wykonuje prace należące wyłącznie do mężczyzny, tylko dlatego, że nie jest kompetentna w wykonywaniu prac wyjątkowych dla kobiet, jak na przykład przędzenie wełny.

Do obowiazków mężczyzny należy: tkanie materiału, oranie pola, wyrąb lasu oraz zwózka drzewa do domu. Sprzedaż bydła na targu, wyrób narzędzi i mebli. Pilnowanie bydła, robienie powrozów. Do zajęć kobiety należy: przędzenie wełny, pilnowanie i wychowanie dzieci, wypasanie owiec, mycie naczyń, pranie bielizny, gotowanie i podanie jedzenia. Pozostałe prace na gospodarstwie wykonują razem.

Dzieci w zależności od wieku, mają prawo do podejmowania decyzji w zależności od swej umiejętności i dojrzałości. I tak naprzykład, młodzieniec 14-to lub 15-to letni może pozostać sam w Oriente, aby pilnować posiadłości i zwierzęta swojej rodziny. Dziewczynka w tym samym wieku w przypadku nieobecności rodziców w przeciągu kilku dni, jest w stanie pilnować całe gospodarstwo, i zadbać o swe młodsze rodzeństwo.

W kulturze saraguros jest zdolność przed wiekiem i potrzeba przed płcią; to znaczy, nie jest ważne to, kto ile ma lat aby mógł zrobić się odpowiedzialny za swe obowiązki, oraz w wykonywaniu prac nie jest ściśle uzależnione od płci tylko w tym wypadku od potrzeby.

W ideologi saraguros praca stanowi centrum w ich życiu. Oni są zawsze zajęci pracą. Nawet w tedy kiedy odwiedzają swych bliskich czy znajomych, jest prwdopodobne, że uczestniczą w zajeciach domowych takich jak przędzenie wełny, wyrób powrozów, obieranie roślin strączkowych, itp.

Chociaż głównym zajęciem saraguros jest chodowla bydła, to również niektórzy aby zarobić więcej pieniędzy na utrzymanie rodziny, zajmują się krawiectwem, wyplataniem koszyków,esteras, aventadores, wyrobem serów, sprzedaż drewna na opał.

Mówiąc o pracach wykonywanych przez saraguros nie możemy pominąć omówienia typu pracy wspólnotowej czyli tak zwanej la minga.

Istnieją dwa rodzaje prac wspólnotowych: pierwsza, to prace wykonywane na rzecz wspólnoty, gdzie uczestniczą wszyscy członkowie wspólnoty przy budowie domu wspólnotowego, czy naprawie dróg, mostów, systemu nawadniania; drugi rodzaj to na rzecz rodziny gdzie uczestniczą członkowie danej rodziny. Jeśli chodzi ominge na rzecz rodziny, to głównie realizuje się podczas budowy domu, orania pola czy zbieranie plonów rolnych.

Podczas pracy na rzecz rodziny istnieją dwa sposoby odwdzięczania się; pierwszy to może być wynagrodzenie za wykonaną pracę w postaci żywności i napoju, oraz drugi, który jest najczęściej używany, to odwdzięczenie się tym samym przy najbliższej okazji.

Większość domów buduje się w miesiącach pomiędzy lipcem i październikiem. Jakie są po temu racje?

1/ jest to okres letni co pozwala aby błoto używane przy budowie wyschło jak najszybciej
2/ jest to okres pomiędzy zbiorami i następnymi zasiewami, co pozwala na to aby ludzie nawzajem sobie pomagali przy budowach.

W budowie domu, w przeważającej ilości, zazwyczaj pomaga się młodzieńcom, którzy zawarli związek małżeński lub w krótkim czasie będą się żenić.

Wysoki koszt budowy domu, jest przyczyną, że młodzi małżonkowie mogą mieszkać kilka lat u rodziców z jednej ze stron (może to być ze strony młodzieńca czy dziewczyny), aż do momentu zaoszczędzenia wystarczającej ilości pieniędzy na budowę domu, oraz na zgromadzenie potrzebnego budulca.

Czasami rozbiera się dom, pomimo że mógłby jeszcze być zamieszkały. Materiał zdatny do dalszego użytku dzieli się pomiędzy spadkobiercami, którzy nie doszli do porozumienia jeśli chodzi o podział domu. Chociaż jest przyjęte, że najmłodszy z rodzeństwa zostaje w domu i zarazem go dziedziczy, pozostali spadkobiercy w zamian za to mogą otrzymać trochę więcej ziemi lub inne dobrodziejstwa jako rekompensę.

Uprawa roli

Prawie wszystkie rodziny posiadają mały kawałek ziemi obsadzony drzewami, które używają jako drzewo opałowe, jako materiał potrzebny do budowy domu oraz na meble prosto ciosane używane we własnym zakresie.

Rolnictwo jest raczej nastawione na chów zwierząt niż na uprawę ziemi. W części Oriente, przeznaczają tylko małą część ziemi pod uprawę produktów na użytek domowy, reszta pola to pastwiska i lasy.

Każda rodzina chowie kilka sztuk bydła, małe stado owiec i kóz, które to zwierzęta, sprzedają na organizowanych jarmarkach w tej okolicy.

Innym źródłem dochodu na utrzymaniu rodziny to produkcja i sprzedaż serów i kurzych jajek.

Opracował: O. Kajetan Sahlke, SVD